Yüksek homosistein düzeylerinin sonuçları:
- Ateroskleroz, aterosklerotik plak oluşumu riskinde artış, ve damar esnekliğinde azalma
- Damar çeperi endotel hücrelerinde harabiyet ve damar cidarı enflamasyonu (en sık kalp, beyin ve böbreklerde)
- Hücre çeperi lipitlerinin oksidasyonu sonucu hücre hasarı
- Proenflamatuar sitokin gen ekspresyonu ve salınımı sonucu enflamasyonda artış
- Damar açıcı nitrojen monoksit (NO) sentezinde azalma
- Damar duvarı kollajen, elastin ve proteoglikan hasarı
- Kalp damar hastalıkları (koroner arter hastalıkları, kalp krizi, pıhtılaşma eğilimi, aort anevrizması) riskinde artış
- Boyun atardamarları karotis arterlerde stenoz riskinde artış
- Aterosklerotik bacak damar hastalığı riskinde artış
- Pıhtılaşmaya eğilim, venöz tromboz ve pulmoner emboli riskinde artış
- Diyabetik hastalarda ani kardiyak ölüm riskinde arış
- Beyinde oksidatif stres, nöroenflamasyon
- Beyin demir hastalıkları riskinde artış
- Vasküler demans riskinde artış
- Beta amiloid plak oluşumunda ve Alzheimer hastalığı riskinde artış
- Subtantia nigrada dopaminerjik hücrelerin ölümü ve Parkinson hastalığı riskinde artış (özellikle beraberinde B6 vitamini alım azlığı/eksikliği varsa)
- Hipokampüslerde atrofi ve buna bağlı bilişsel yavaşlama
- Beyin uyarılabilirliğinde artış, eksitotoksisite, glutamata bağlı eksitotoksitede artış
- Beyinde küçülme (atrofi)
- Kan beyin bariyeri geçirgenliğinde artış
- Mitokondri şişmesi/harabiyeti ve mitokondri içi kalsiyum düzeyleri ve hücre içi oksidatif stres düzeylerinde artış, glutatyon ve süperoksit dismutaz enzimlerinde fonksiyon kaybı, A, C, E vitaminleri düzeyinde azalma
- Endoplazmik retikulum stresi
- Bağırsak içi enflamasyon artışı
- Mikroalbüminüri, kronik böbrek yetersizliği riskinde artış
- Parkinson hastalığı ile ilişkili demans ve multipl skleroz ilişkili bilişsel kayıp riskinde artış
- Öğrenme, hafıza, konsantrasyon problemleri, beyin sisi
- Migren ağrı şiddeti ve sıklığında artış
- Epileptik hastada nöbet geçirme riskinde artış
- Ani işitme kaybı, koklear iskemi
- Maküler dejenerasyon
- Depresyon gelişim riskinde artış
- Psikoz riskinde artış
- Kemik erimesi, kırık riskinde artış
- Erken dönem spontane düşük, preeklampsi, plasenta gelişim anomalisi, plasenta ayrılması, nöral tüp defektleri, intrauterin gelişme geriliği
- İnsülin direnci
- Erken menopoz
- Penil damar cidarında harabiyet sonucu erektil disfonksiyon
Homosistein yüksekliği metil dengeleyici vitamin kombinasyonları ile (B12, B6, folik asit, kolin, betain ve çinko) ile tedavi edilir. Kombine takviye ile hastaların kalp damar hastalıkları riski %30 düşer, baş ağrısı gibi yakınmaları azaltırken, kardiyovasküler riskte (maalesef) istenen düzeyde azalma olmaz (yani homosistein düzeyleri 20 umol/L’den 7 umol/L’ye indiğinde risk sıfırlanmaz).
Besinlerle veya takviye ile fazla metyonin almak da homosistein düzeylerini yükseltebilir. Bir diğer neden de bitkisel besinleri tüketmeden yoğun et ve süt ürünleri tüketimidir. Besinlerle yeteri kadar kolin almamak dolaylı olarak homosistein düzeylerini yükseltebilir. Fazla metyonin alımı hayvanlarda yaşam süresini kısaltmaktadır.
Hipotiroidi, kronik böbrek yetersizliği, sistemik lupus eritematozus (SLE) ve sedef hastalığında da homosistein yüksekliği görülebilir. Menopoz sonrası kadınların değerleri yükselir.
Kemoterapi ve folik asit düzeylerini etkileyen romatizmal tedaviler (metotreksat) homosistein değerlerini yükselten diğer bir faktördür.
Gece geç yatan/ gündüz uyuyan ve/veya yoğun stres alındaki kimselerde de homosistein değerleri yüksektir.
Homosistinüri genetik nedenli bir homosistein yüksekliğidir.
Homosistein düzeyi yüksek hastaların diğer kardiyovasküler risk faktörlerini kontrol altında tutmaları çok önemlidir:
Kolesterol düzeylerini kontrol altında tutmak
Fazla kırmızı et ve hayvani yağ tüketmemek
Alkol tüketmemek
Sigara içmemek
Düzenli egzersiz yapmak
Tansiyon ve kan şekeri düzeylerini kontrol altında tutmak
Varsa hipotiroidi tedavisi almak
Her gün en az 2 litre su içmek.
Homosistein düzeyleri yüksekliğinde B12, B6 ve/veya folik asit eksikliği aranmalıdır.
B6, B12 ve/veya folik asit eksiliğinde görülebilecek yakınmalar:
- Glossit (dilde kızarma ve yanma)
- Ağızda aft
- Histamin intoleransı bulgularında artış
- Yaygın kas ağrısı, miyofasyal ağrı sendromu
- Huzursuz bacaklar sendromu
- Yorgunluk, kolay yorulma
- Beyin sisi
- Uykusuzluk, derin uyku eksikliği
- Migren, auralı migren ve diğer baş ağrıları
- Depresyona eğilim, antidepresan tedaviye direnç, yaşlılık depresyonu
- Davranış bozukluğu
- Ellerde titreme
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma, polinöropati
- Otonom nöropati
- Yürüme bozukluğu
- Omurilik tutulumu (myelopati, subakut kombine dejenerasyon)
- İnsülin direnci
- Kemik erimesi
- Kansızlık (megaloblastik anemi)
- Kolorektal kanser sıklığında artış
- Serotonin, dopamin, noradrenalin ve melatonin düzeylerinde düşme
- Beyinde uyarılabilirlik artışı
- Psikoz riskinde artış
- Demans riskinde artış
- İnfertilite
- Seboreik dermatit (B6 vitamini)
B6, B12 vitamini ve folik asit neden düşer?
- Yeteri sebze meyve tüketmemek (folik asit)
- Yeteri kadar hayvansal besin tüketmemek, vegan beslenme, vegan/vejetaryen annelerin bebekleri (B12 ve B6)
- Batı tip beslenme
- Yaşlanmak
- MTHFR gen mutasyonları (folik asit)
- Bağırsakta emilim problemi, bağırsak hastalıkları
- Artmış bağırsak geçirgenliği/disbiyozis
- Çölyak hastalığı
- Non çölyak gluten/buğday hassasiyeti
- Enflamatuar bağırsak hastalıkları
- İnce bağırsakta aşırı bakteri üremesi (SIBO)
- Bağırsak rezeksiyonu ameliyatı
- İnce bağırsak parazitozları (Giardia lamblia, D.latum)
- Bağırsak lenfomaları
- Bağırsak tüberkülozu
- Bağırsak amiloidozu
- Pankreas yetmezliği, pankreas operasyonları
- Mideden emilim problemleri (B12 vitamini)
- Obezite cerrahisi (gastrik bypass ameliyatı) geçirmek
- Mide ameliyatları
- Kronik Helicobacter Pylori enfeksiyonu
- Atrofik gastrit/pernisiyöz anemi (intrensek faktör ve parietal hücre antikorları oluşumu sonucu mide mukoza harabiyeti (atrofisi)) nedeniyle emilim azlığı
- Mide ülseri/gastrit için proton pompası inhibitörü, H2 reseptör blokeri ve/veya antiasit kullanmak.
- Diyabet/insülin direnci/polikistik over sendromu için metformin kullanımı (B12 vitamini)
- Kronik hastalıklar, hastane yatışı gerektiren ağır hastalıklar
- Yoğun/sık alkol alımı
- Aspirin, NSAID, fenitoin, karbamazepin, valproat, metotreksat ve sülfasalazin kullanımı (folik asit)
- Kolestramin, kolşisin ve neomisin tedavisi (B12 vitamini)
- Dışarıdan nitröz oksit alımı
- Sjögren sendromu
- Hipertiroidi
* Ailenizde veya sizde kardiyovasküler hastalık, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, beyin damar hastalıkları ve/ veya migren varsa homosistein düzeyleri ile birlikte B12 ve folik asit düzeylerinize baktırın. B6 vitamini düzeylerine de bakılabilir.
- Homosistein düzeyleriniz 13-15 umol/litre üzerindeyse MTHFR gen mutasyonu (MTHFR C677T ve MTHFR A2756G) analizi yaptırın.
- B12 vitamini ve/veya folik asit düzeyleriniz düşükse, tabloya demir eksikliği de eşlik ediyorsa bağırsak emilim bozukluğu araştırılması için gastroenteroloji uzmanına muayene olun, gerekirse gastroskopi ve kolonoskopi yaptırın. Çölyak hastalığı için antikor düzeylerinize ve HLA DQ2-8 genleri taşıyıp taşımadığınıza baktırın.
- Takviye olarak metil folat ve metil B12 kullanın. B12 vitamini takviyesini metil folatsız, metil folat takviyesini B12 vitaminsiz almayın. Mümkünse aktif formda B6 vitamini (P-5-P)desteği de ekleyin.
- Tetkikler devam ederken homosistein düzeylerinizi düşürmek için metilasyon desteği kombine takviyeleri kullanın.
- TÜTÜN, SİGARA VE ALKOL KULLANMAYIN.
- C677T mutasyonunuz varsa kahve içmeyin.
- Diğer kardiyovasküler risk faktörlerinizi kontrol altına alın.
- Tiroid fonksiyon testlerinizi yaptırın.
- Düzenli egzersiz, özellikle düzenli yürüyüş yapın.
- N asetil sistein (NAC) takviyesi, homosistein düzeylerinin düşmesine yardımcı olan diğer bir takviyedir. NAC takviyesi ayrıca bozulmuş endotel sağlığına da iyi gelir.